4/91

Nie ulega wątpliwości, że już na kilkaset lat przed Chrystusem ugruntowane było wśród Żydów przekonanie, że świat będzie istniał przez sześć tysiącletnich okresów od czasu stworzenia Adama do przyjścia Mesjasza, a następnie przyjdzie Dzień Ostateczny, kiedy to sprawiedliwi zostaną wywyższeni, a grzesznicy zniszczeni. Wydaje się jednak, że najwcześniej pogląd ten został wyrażony w formie pisemnej w dziełach greckiego historyka Theopromusa (350 r. p.n.e.), który stwierdza, iż mędrcy perscy są przekonani, że świat będzie istniał przez sześć tysięcy lat, po których śmierć i hades będą zniszczone, a wszyscy ludzie będą żyli w pokoju i szczęściu. Podobne poglądy panowały wśród żydowskich rabinów w okresie poprzedzającym Pierwsze Przyjście Chrystusa. Rabbi Eliasz (200 r. p.n.e.) powiedział, że świat miał istnieć dwa tysiące lat bez Zakonu, dwa tysiące lat pod Zakonem, dwa tysiące lat pod panowaniem Mesjasza, a w siódmym tysiącleciu ziemia będzie odnowiona, sprawiedliwi powstaną z martwych. Kabaliści (Żydzi, którzy Pismo Święte interpretują w sposób “numeryczny”) utrzymują, że sześciokrotne wystąpienie litery “alef” (pierwszej litery hebrajskiego alfabetu) w 1 Moj 1:1 wskazuje na sześć tysiącletnich okresów, w których będzie istniał świat. (“Alef” z dwoma punktami jest w języku hebrajskim symbolem na oznaczenie liczby 1000). Aczkolwiek ruch kabalistyczny rozwinął się dopiero w czasach chrześcijańskich, to jednak ich “nauka” czerpała wiele z myśli starożytnych filozofów żydowskich. Tak więc około czasu Pierwszego Przyjścia Chrystusa idea sześciu tysięcy lat była już dobrze ugruntowana. 2 Księga Enocha (10-50 r. n.e.) wspomina o tysiącletnim sabatowym odpocznieniu po sześciu tysiącach lat historii (2 Enocha 22:2 - 25:2). Przepowiednie Sybilli – zbiór chrześcijańsko-pogańskich pism powstały w I w. po Chrystusie – zawierają podobny pogląd. List Barnaby (70 r. n.e.) zawiera następujący ustęp: “W przeciągu sześciu tysięcy lat Pan Bóg przywiedzie wszystkie rzeczy do końca” (List Barnaby 11:3-6). Nieco później, w trzecim stuleciu, autor Ewangelii Nikodema napisze: “Po pięciu tysiącach i pięciuset latach, Chrystus, najumiłowańszy Syn Boży, miał przyjść na ziemię” (Ew. Nikodema 22:11). W Księdze Adama i Ewy z pierwszego stulecia n.e. czytamy: “Kiedy skończy się 5500 lat, na ziemię przyjdzie najumiłowańszy Chrystus, Król, Syn Boży, aby ożywić ciało Adama, a wraz z nim ciała wszystkich zmarłych”. (R.H. Charles uważa co prawda ten zapis za chrześcijańską interpolację, niemniej jednak świadczy on o poglądach panujących w tym okresie.)

Pierwsi chrześcijanie dość szybko przejęli od Żydów pogląd o sześciu tysiącach lat. Powody ku temu były całkiem zrozumiałe. Biblia ich czasów – Septuaginta – dawała podstawy do zbudowania linii chronologicznej, wedle której w czasie Pierwszego Przyjścia Chrystusa upływało 5500 lat od stworzenia Adama. Oczekiwanie, że Wtóre Przyjście nastąpi przed upływem 6000 lat doprowadzało ich do wniosku, że wydarzenie to nastąpi około 500 roku po Chrystusie. Hippalytus, biskup Porto około 220 r. n.e. pisał, że przy końcu 6 tysięcy lat, w roku 500, Chrystus powróci, wzbudzi swych świętych i ustanowi swe Tysiącletnie Królestwo. Laktianus (310 n.e.), nauczał, że Wtóre Przyjście i Millenium rozpocznie się w dwieście lat od jego czasów. Epifaniusz (375 n.e.), Chryzostom (400 n.e.), Hilary (350 n.e.), Hieronim (360 n.e.) i wielu innych spośród tak zwanych “wczesnych ojców kościoła” stwierdzali, że 6000 lat od Adama skończy się w 500 r. po Chrystusie albo około tego czasu i wtedy objawi się Chrystus w swym Wtórym Przyjściu. Niektórzy z nich nie byli millenarystami i utrzymywali oczywiście, że w roku tym nastąpi 24 godzinny Dzień Sądu połączony ze spaleniem świata.